Slapen is zo eenvoudig nog niet (deel 1)

Goed slapen en eten is allebei belangrijk, maar over slapen lees ik veel minder dan over eten. Zelf ben ik een verschrikkelijk moeilijke slaper, en ik hoor en zie genoeg anderen met slaapproblemen. Redenen genoeg om me er wat meer in te verdiepen. Een collega had een goede tip: "Het innerlijk uurwerk" van Till Roeneberg. Leuk geschreven, waarin ze per hoofdstuk eerst een verhaal uit de echte wereld vertelt en daarna goed uitlegt hoe dit kan en wat voor onderzoek hiernaar is gedaan. Verder laat ze je goed meedenken over conclusies.

Helaas heb ik het boek te lang in bezit gehad en moet ik het nu terugbrengen naar de bieb, dus hier alleen een samenvatting van het eerste deel van het boek. Voor de geïnteresseerden die geen zin hebben om 140 pagina's over slapen te lezen.

Biologische klokken kunnen erg verschillen. Maar 60% slaapt acht uur, ongeveer tussen 23.30 en 01.30 in op een vrije dag(dus als ze niet per se op een bepaalde tijd op moeten), de rest vooral pas in de uren erna. Dus tijden die worden genoemd in tijdschriften die vertellen wanneer je het beste naar de tandarts kunt omdat je pijnervaring het laagst is of iets dergelijks, moet je wel nog aanpassen als je een vroegslaper (voor 23.30) of laatslaper bent (na 1.30). Omdat bijna elk orgaan zijn eigen tijdstip heeft waarbij het actief wordt, geldt dit eigenlijk ook bij medicijnen op een bepaald tijdstip innemen.

Er is geen verband gevonden tussen de tijd van inslapen en de lengte van de slaap. Het is genetisch bepaald of een vroege, late, korte of lange slaper bent. Mensen doen positief over vroege vogels door vroeger, toen was het nog handig als je vroeg wakker was omdat je dan het voedsel kon vinden voordat anderen dat deden. Afhankelijk van je baan hoeft dat nu natuurlijk veel minder.

Onderzoek laat zien dat mensen die overdag niet kunnen slapen op bepaalde tijdstippen, dit ook niet gaan kunnen als ze heel moe zijn (deze onderzoeken zijn zelfs stopgezet omdat de mensen gewoon niet gedwongen konden slapen en hun gezondheid eronder ging lijden). Een interessante uitkomst dus, want als je deze tijd hebt gevonden, weet je dat je het dan niet hoeft  te proberen. De periode waarin bijna niemand kan slapen, is de tijd vlak voordat we optimaal zouden slapen volgens onze biologische klok. Handig, omdat we dan pas op het optimale tijdstip in slaap vallen.

Er zijn veel onderzoeken gedaan waar ze proefpersonen opsluiten zonder daglicht, geluiden van buiten, trillingen en elektromagnetische velden en contact met de buitenwereld. De conclusies van alle onderzoeken zijn dat mensen gemiddeld 2/3 van hun cyclus wakker zijn en 1/3 van hun cyclus slapen. De lichamelijke en fysiologische ritmes blijven dicht bij een 24-uur cyclus, maar de slaapcyclussen werden steeds langer. De proefpersonen aten wel gewoon 3 x per dag. Alhoewel de proefpersonen onbewust kozen voor een langere slaapcyclus, voelden ze zich op hun best toen de  lichaamsfuncties gewoon synchroon liepen (beiden 24 uur).

Hierdoor voelen mensen met een te lange slaapcyclus zich dus minder goed en hebben ze het gevoel dat ze te vroeg op moeten staan. Het meest helpt om veel daglicht binnen te krijgen of om melatonine te slikken. Hierdoor past je lichaam je makkelijker aan. In iets mindere mate helpt het om je maaltijden en activiteiten overdag te plannen. Blinde mensen kunnen door het gebrek aan daglicht verschrikkelijk veel moeite hebben met opstaan omdat zij zich dus niet goed aan kunnen passen. Verduisterende gordijnen en slaapmaskers zijn dus eigenlijk ook niet goed als je slecht inslaapt en moeilijk opstaat.

Iedereen heeft een persoonlijke induttijd rond de middag of avond. Inslapen op zo'n moment wordt makkelijker na een korte nacht (wat betekent dat je wakkeer wordt in de tweede helft van je nacht, in de eerste helft wakker worden zorgt voor te snel weer in slaap vallen). Een donkere plek, veel eten en warmte kunnen hier ook bij helpen. Vroegslapers kunnen veel slechter hun slaapdrang uitstellen dan laatslapers.

Kinderen krijgen in hun puberteit een steeds later ritme naarmate ze ouder worden tot ze een leeftijd rond de twintig jaar bereiken. Onderzoek laat zien dat dit niets met uitgaan te maken heeft en ze hier dus niets aan kunnen doen. Dit is allang bekend, ook dat de resultaten op school aanzienlijk stijgen als de leerlingen later beginnen. Toch willen veel scholen zich niet aanpassen om praktische redenen.

Ik ben benieuwd naar de rest van het boek, ik vond dit al erg interessant. Vooral het feit dat je gewoon niet veel aan je ritme kan doen en dat scholen zich niet aan willen passen aan de pubers, terwijl hun resultaten er slechter door worden. Ik hoop maar dat pubers dit boek niet gaan lezen en dan in opstand komen of gewoon hun best niet meer doen omdat het volgens hun aan de vroege begintijden ligt.

Ik heb al veel gehad aan de tip om mijn slaapmasker juist 's avonds op te doen en 's ochtends af te doen (heeft ook gelijk geholpen tegen het uitlachen van Hub die me dan met een rode streep op mijn hoofd zag). En misschien slaap ik verder ook wel beter omdat ik nu weet dat ik niet de enige ben met slaapproblemen?