Kosten van de staat?

“Heb jij nog iets bijzonders meegemaakt? Laat het weten! Bellen is op kosten van de staat.” In een onschuldig radioprogramma van de publieke omroep zullen de kosten niet hoog oplopen en is er verder geen probleem als iemand zo nodig zijn hart wil luchten via de radiogolffrequenties. Maar geldt dat ook voor de zorgverlening? In de zorg gaat het meestal om grote bedragen en vinden we het misschien wel belangrijker om mee te beslissen hoe het geld uit de collectieve spaarpot verdwijnt.

Kijk even het volgende filmpje:

Stel dat deze jongen zich tegen een boom parkeert, willen we daar dan de kosten van betalen? Waarschijnlijk niet. Tenzij je hem persoonlijk kent en weet wat “een leuke kerel het eigenlijk is”. Iedereen is automatisch betrokken bij de zorg omdat een basisverzekering verplicht is. Stel dat hij in leven gehouden moet worden of duur opgeknapt moet worden in het ziekenhuis, zien we waarschijnlijk liever dat de middelen daarvoor voor andere personen gebruikt worden. Het liefst laat je hem gewoon liggen, hij had je kinderen wel dood kunnen rijden. Of kunnen we dat niet maken?

Stel dat we dat wel konden; waar zou dan de grens komen te liggen? Dat iemand blijkbaar niet om zijn eigen en andermans veiligheid geeft, is subjectief bepaald. Zulke subjectieve beoordelingen zijn wel te meten, maar dat zou iedereen moeten stemmen of iets dergelijks. Dit zou dan per persoonlijke kwestie moeten gebeuren, want familie stemt wel voor zorgverlening aan hun eigen kroos, maar niet voor dat tuig van anderen. Bovendien zou dit van te voren al allemaal vastgelegd moeten zijn; in noodgevallen is er geen tijd voor een landelijke poll “Moet Jantje x zorgverlening krijgen of niet?”.

Onhaalbaar dus. Zeker omdat bijna niemand genoeg over een ander weet. Wat als we wisten dat deze wegmaniak in zijn verdere vrije tijd een opvangcentrum voor verwaarloosde dieren had, of altijd de troep van anderen op straat in de prullenbrak gooide? Onwaarschijnlijk, maar stel? Dan moeten we weer opnieuw stemmen. En is het rigor mortis-proces onder de boom begonnen.

Het is lastig gevoelsmatig een goede grens te vinden, laat staan een objectieve. Bovendien betaalt deze jongen ook zelf mee aan de zorg. Dus heeft hij recht op zijn deel. Hij zou in een risicogroep met hogere premies gezet kunnen worden, maar hij zal zich daar natuurlijk niet vrijwillig voor opgeven en niet elke gek zal gek genoeg zijn om mee te doen aan programma’s zoals “gek op de weg”, zodat ze het vakje voor risicogroep kunnen aanvinken.

Mogen we überhaupt wel de zorgverleningsdistributie betwisten of moeten we gewoon solidair zijn en blind meebetalen aan de fratsen van o.a. recreatieve wegmisbruikers? Het voelt misschien niet goed, maar het scheelt wel een hoop onhaalbaar werk en beantwoorden van vragen waar we eigenlijk geen antwoord op hebben.